Od kuchni. / Wspomnienia Żydowska kultura kulinarna Historie osobiste

Aaron Ladowski wyjechał z Kielc do Toronto w 1906 roku. Tam poślubił Sarę Eichler, również imigrantkę z tej samej miejscowości. W 1912 roku wspólnie otworzyli małą piekarnię-kawiarnię, którą nazwali The United Bakers. Lokal szybko zyskał reputację miejsca, w którym serwowano potrawy przypominające utracony świat i gdzie nadal, jak niegdyś w Polsce, rozmawiało się w jidysz. Restauracja obecnie jest prowadzona przez czwarte pokolenie właścicieli United Bakers. Do dziś słynie z wysokiej jakości bezmięsnych dań tradycyjnej kuchni aszkenazyjskiej, takich jak blinces (naleśniki z serem), latkes (placki ziemniaczane), gefilte fisz i zupa grochowa.

Gołda Tencer urodziła się w 1949 roku w rodzinie ocalałego z Zagłady Szmula Tencera i Soni Tencer, która przeżyła wojnę w ZSRR. Spędziła w Łodzi pierwsze 20 lat życia. W świeckim domu Tencerów żywe były żydowskie tradycje kulinarne. Więcej wspomnień ze swojego domu Gołda Tencer opublikowała wspólnie z bratem Januszem Tencerem w książce "W kuchni mamy Soni" w 2005 roku.

Wydana w 2019 roku książka "Żydzi od kuchni. Opowieści rodzinnego stołu" zawiera przepisy kulinarne i historie osób o żydowskich korzeniach, mieszkających w Polsce oraz w różnych zakątkach świata. Jak zauważa jej pomysłodawczyni i autorka, Hanna Merlak, przepisy stanowiły jedynie pretekst do rozmów z ludźmi i przywołania wspomnień.

The Jewish Food Society to założona w 2017 roku organizacja non profit, która działa na rzecz zachowania i rewitalizacji żydowskiego dziedzictwa kulinarnego z całego świata. Stworzyła ona archiwum cyfrowe, w którym zgromadzono setki przepisów i powiązanych z nimi rodzinnych historii. Pokazują one, kim są Żydzi jako jednostki, rodziny i społeczność. Archiwum przepisów jest wykorzystywane w licznych programach publicznych: wspólnych posiłkach, świątecznych lekcjach gotowania oraz serii podcastów zatytułowanych "Schmaltzy".

Wśród historii zgromadzonych przez Jewish Food Society znajduje się historia Esther Serruyi Weyl. Jej krewni pod koniec XIX wieku wyemigrowali z Maroka do Brazylii, w okolice miasta Belém. Choć składniki potraw okazały się inne niż w ich rodzinnych stronach, zaadaptowali lokalne produkty, tworząc własną, unikalną kuchnię stanowiącą mieszankę marokańskich tradycji żydowskich i brazylijskich smaków. Esther pamięta z dzieciństwa podwójne szabatowe posiłki: pierwszy, spożywany w gminnej synagodze, zaś drugi – z rodziną, w domu babci, która często robiła adafinę lub kuskus, a czasem amoronię – danie z kurczaka, cebuli i bakłażana.