Powrót

Od kuchni. / Tradycja Żydowska kultura kulinarna Koszerność dawniej i dziś

Ugotuj coś

Koszerność dawniej i dziś

Praktyki związane z przestrzeganiem koszerności kontynuowane są od czasów starożytnych, gdy powstawała Tora i inne księgi biblijne, aż do dziś, mimo zmiany realiów historycznych i pojawiających się nowych interpretacji. Dla religijnych Żydów są one sposobem wypełniania nakazów boskich, zaś dla niepraktykujących – stanowią często punkt odniesienia jako tradycja i źródło tożsamości.
Na środku ilustracja przedstawiająca układ pokarmowy zwierzęcia. Po lewej i prawej stronie tekst.

Joseph Schlesinger, "Dinej Szechitot"

Karta z zasadami szechity, która wisiała prawdopodobnie w rzeźni. Wiedeń, ok. 1875.
Gross Family Collection, Tel Awiw
Zobacz powiązane obiekty
Joseph Schlesinger, "Dinej Szechitot"
Joseph Schlesinger, "Dinej Szechitot"
Zawiadomienie w dwóch językach o treści: Z powodu tego, że krążą różne pogłoski, iż wyjechałem z Chełma zawiadamiam całą ludność Chełma że zamieszkuję na ulicy pierwszego Maja pod numeremr 13 gdzie zarzynam drób. Z poważaniem W. Zylber.

Ogłoszenie koszernego rzeźnika

Chełm, okres międzywojenny.
YIVO Institute for Jewish Research, Nowy Jork
Zobacz powiązane obiekty
Ogłoszenie koszernego rzeźnika
Ogłoszenie koszernego rzeźnika
Kobieta w białym kostiumie, z gęstymi kręconymi ciemnymi włosami sto przy ścianie ułożonej z małych, czarnych kafelków, na której jest tabliczka z napisem w alfabecie hebrajskim.

Koszerne delikatesy Arne Cohna w Kopenhadze

We wnętrzu sklepu Fanny Cohn, 1958.
Danish Jewish Museum, Kopenhaga
Zobacz powiązane obiekty
Koszerne delikatesy Arne Cohna w Kopenhadze
Koszerne delikatesy Arne Cohna w Kopenhadze
Czarnobiała fotografia. Młody mężczyzna stoi na brzegu jeziora. W rękach trzyma duży garnek. W tle las.

Ceremonia obmycia garnków (Hebr. "tewilat kelim")

W ten sposób obmywane są garnki nabyte od nie-Żydów. Na fotografii rabin Yehoshua Ellis. Okolice Katowic, 2012, fot. Arkadiusz Ławrywianiec.
Zbiory prywatne
Zobacz powiązane obiekty
Ceremonia obmycia garnków (Hebr. "tewilat kelim")
Ceremonia obmycia garnków (Hebr. "tewilat kelim")
Zobacz 3D

Certyfikaty koszerności

Obecnie, w dobie globalizacji i przemysłowego wytwarzania żywności, każdy produkt spożywany przez religijnych Żydów musi posiadać wydany przez uprawnionego rabina certyfikat koszerności. Jest to potwierdzenie, że żywność została przygotowana z zachowaniem wszystkich zasad koszeru. Otrzymanie go wymaga sprawdzenia całego procesu produkcyjnego oraz przeanalizowania wszystkich składników wyrobów.

Znaki stosowane na produktach z certyfikatami koszerności

Mogą mieć różne formy, w zależności od kraju i organizacji, która je wydała. Najpopularniejszy międzynarodowy znak zawiera nałożone na siebie litery O i U.
W środku treść cetyfikatu i pieczątki. Powyżej rysunek domostw i drzew. Na dole pod tekstem zdjęcie portretowe dużej grupy osób.

Certyfikat koszerności macy produkowanej fabrycznie

Jerozolima, 1928.
Gross Family Collection, Tel Awiw
Zobacz powiązane obiekty
Certyfikat koszerności macy produkowanej fabrycznie
Certyfikat koszerności macy produkowanej fabrycznie

Znaczki z certyfikatami koszerności produktów różnych dostawców, Stany Zjednoczone, 2 poł. XX w.

YIVO Institute for Jewish Research, Nowy Jork

W podążaniu za zmianą

Producenci koszernej żywności oferują dziś innowacyjne produkty, starając się nadążać za zmieniającymi się trendami żywieniowymi, takimi jak wegetarianizm i weganizm, zrównoważona produkcja, zainteresowanie kuchniami z różnych stron świata. Niekiedy podążanie za technologicznymi nowościami na polu gastronomii rodzi pytania, np.: czy mięso hodowane w laboratorium należy traktować jako produkt mięsny czy neutralny – parve. Kontrowersje wzbudzają też artykuły imitujące zakazane pokarmy, m.in. koszerne krewetki.
Front sklepu. Na białym szyldzie nad drzwiami nazwa sklepu. Na ścianach i witrynach informacje i hasła reklamowe. Przed budynkiem zaparkowane kilka aut.

Sklep koszerny Stroli’s w Toronto

Kanada, lata 80. XX w.
ANU – Museum of the Jewish People, Tel Awiw
Zobacz powiązane obiekty
Sklep koszerny Stroli’s w Toronto
dwóch mężczyzn stoi przy otwartym bagażniku zielonego samochodu. Mężczyzna po lewej jest ubrany na czarno, ma okulary przeciwsłoneczne, w rękach trzyma koszyk zakupowy. Starszy mężczyzna po prawej m niebieską kurtke. Na boku samochodu napis: Kosher meals on weels, co oznacza koszerne jedzenie na kółkach

Kosher Meals on Wheels [koszerne posiłki na kółkach] w Kapsztadzie

Południowa Afryka, 1982.
ANU – Museum of the Jewish People, Tel Awiw
Wnętrze zatłoczonej hali. Tłum ludzi przechodzi między różnymi stoiskami.

Kosherfest

Odbywające się corocznie wielkie targi żywności koszernej. Nowy Jork, 2019.
Lubicom and Diversified Business Communications, Nowy Jork
Zobacz powiązane obiekty
Kosherfest
Kosherfest
Kosherfest
Kosherfest
Kosherfest
Front sklepu, szare ściany przeszklona witryna sklepowa i drzwi wejściowe. Nad drzwiami szyld z polskim napisem Sklep koszerny oraz z tekstem w alfabecie hebrajskim.

Sklep koszerny w Warszawie

Znajduje się przy siedzibie gminy żydowskiej i Synagodze im. Nożyków. 2021, fot. Patryk Grochowalski.
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Warszawa
Zobacz powiązane obiekty
Sklep koszerny w Warszawie
Sklep koszerny w Warszawie

Boker Tow

Agata Rakowiecka, dyrektorka Jewish Community Center w Warszawie oraz Maryla Musidłowska i Jakub Chojecki, prowadzący koszerną kuchnię w JCC Warszawa opowiadają o idei niedzielnych śniadań Boker Tov.
Ścieżka tradycja koniec rozdziału
Zwiedzaj dalej
Tradycja
Błogosławieństwa
PRZEWIJAJ
lub PRZECIĄGAJ
by iść dalej