Kuchnia izraelska
W Izraelu kulinarne tradycje diaspory zmieszały się z kuchnią bliskowschodnią. Kulturę jedzenia kształtowali pionierzy, którzy porzucali jedzenie europejskich sztetli – nie nadawało się ono do gorącego klimatu i było symbolem dawnego życia. Przejmowali natomiast lokalne potrawy bliskowschodnie, poza tym propagowali proste, dające siłę do pracy w polu jedzenie: chleb, hummus, oliwki, ser i warzywa. Dziś wraz z szakszuką są serwowane w niektórych izraelskich hotelach jako tzw. „kibucowe śniadanie”. Tradycje orientalne przynieśli też do Izraela Żydzi z Afryki Północnej i innych krajów Bliskiego Wschodu; w latach 90. kuchnię izraelską wzbogacili też imigranci z byłego ZSRR.
Nowi imigranci niosą produkty na śniadanie
Bet Olim Ahuza, Hajfa, 1949.
ANU – Museum of the Jewish People, Tel Awiw
Mężczyzna serwujący jedzenie w stołówce komunalnej
Kibuc Hanita, Izrael, 1937.
ANU – Museum of the Jewish People, Tel Awiw
Nowa kultura
Ruch syjonistyczny, masowe migracje Żydów do Palestyny i wreszcie powstanie państwa Izrael w 1948 roku przyczyniły się do rozwoju izraelskiej kultury. Na poziomie ideologicznym była ona kształtowana w opozycji do tradycji aszkenazyjskiej diaspory, skąd pochodziło wielu twórców nowego państwa. Zbudowano etos prostego, kibucowego życia dostosowanego do miejscowego śródziemnomorskiego klimatu. Dzisiejszy Izrael, choć ma charakter państwa narodowego, jest wielokulturową mieszanką współtworzoną przez ludzi przybyłych z różnych zakątków świata, z silnymi wpływami z Bliskiego Wschodu.
Żydzi mizrachijscy podczas posiłku
Na stole stoją popularne dania Żydów z Buchary, przede wszystkim wielka taca z ryżem, marchwią i mięsem. Jerozolima, lata 30. XX w.
ANU – Museum of the Jewish People, Tel Awiw
Zobacz powiązane obiekty
Kubaneh
Ugotuj to!
Dystrybucja jedzenia w obozie przejściowym dla uchodźców
Izrael, wczesne lata 50. XX w.
ANU – Museum of the Jewish People, Tel Awiw
Dzieci podczas posiłku w kibucu
Gesher Haziv, lata 50. XX w.
ANU – Museum of the Jewish People, Tel Awiw
Kobieta sprzedająca falafele na ulicznym straganie
Beer Szewa, lata 50. XX w.
ANU – Museum of the Jewish People, Tel Awiw
Co-op (kolektywny sklep spożywczy)
Kirjat Gat, lata 60. XX w.
ANU – Museum of the Jewish People, Tel Awiw
Zobacz powiązane obiekty
Restauracja na Shenkin Street, Tel Awiw
Fot. Michał Kulisiewcz, 2019.
Zbiory prywatne
Kultura barów i restauracji
Współczesna kultura kulinarna w Izraelu to kultura barów i restauracji. Kuchnia, pomimo wielokulturowych wpływów, którym ulega, pozostaje prosta: jada się zdrowo, świeżo, lekko, ważnym składnikiem posiłków są warzywa. Choć jedzenie w izraelskich restauracjach i barach nie zawsze jest koszerne, pewne elementy tradycji są zachowane – nie spożywa się wieprzowiny ani krwi, podczas święta Pesach wiele restauracji w całym kraju nie serwuje zakwaszonego pieczywa, tylko macę. Jednym ze współczesnych trendów jest też szukanie korzeni kuchni izraelskiej w Biblii.
Jesteśmy „jedzącym narodem”
Gil Hovav, autor popularnych programów kulinarnych, prawnuk twórcy współczesnego języka hebrajskiego Eliezera Ben Jehudy, opowiada o kuchni izraelskiej.
Sklepy, stragany i kawiarnie na bazarze
Machane Jehuda w Jerozolimie, 2016 - 2021
Restauracje i bary uliczne, Tel Awiw – Jafa
Stoisko z chałwą na bazarze Machane Jehuda w Jerozolimie
Fot. Katarzyna Winek, 2021.
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Warszawa
Hummus
Hummus, czyli gęsta pasta przyrządzana z przetartych nasion ciecierzycy, soku z cytryny, czosnku i tahini (pasty sezamowej) obecnie jest daniem najbardziej kojarzonym z kuchnią izraelską. Podawany z chlebem pita lub jako dodatek do innych dań, może zawierać też dodatki, takie jak np. kumin, natka pietruszki czy sumak. Nazwa pochodzi z języka arabskiego i oznacza „ciecierzycę” a sam hummus popularny jest na całym Bliskim Wschodzie oraz w Afryce Północnej. Uważany jest za danie narodowe zarówno przez Arabów, jak i Izraelczyków.
Hummus
Ugotuj to!
PRZEWIJAJ
lub PRZECIĄGAJ by iść dalej
lub PRZECIĄGAJ by iść dalej