Polska dziś

Zagłada przerwała ciągłość życia żydowskiego w Polsce. Po wojnie pamięć o rozkwitającej tu niegdyś kulturze żydowskiej była wypierana. Dopiero po upadku komunizmu nastąpiło powolne jej przywracanie. Organizowane od końca lat 80. upamiętnienia i festiwale, często z inicjatywy Polaków niemających żydowskich korzeni, były zabarwione nutą sentymentu i nostalgii. Z powodu braku realnego świata żydowskiego często bazowały na wyobrażeniach. Powoli odradzało się też życie społeczności żydowskiej, które miało już zupełnie inny charakter niż przed wojną.
Fragment wnętrza lokalu. 3 stoliki przykryte długimi jasnymi obrusami. Białe ściany wypełniają liczne obrazy różnej wielkości.

Restauracja Ariel

Kazimierz w Krakowie, 2019.
Restauracja Ariel, Kraków
Zobacz powiązane obiekty
Restauracja Ariel
Zobacz 3D

Restauracje „żydowskie”

Ważnym elementem odradzania się zainteresowania kulturą Żydów w Polsce w latach 90. XX wieku było pojawienie się mody na restauracje żydowskie. Pierwszą z nich, Ariel, otwarto na krakowskim Kazimierzu. Miejsca te stylizowano, by przywoływały sentymentalny obraz sztetlu bądź żydowskiej karczmy, stałego elementu polskiego pejzażu w XVIII i XIX wieku. Serwowane w nich dania w pewnym stopniu nawiązywały do kulinarnych tradycji Żydów aszkenazyjskich, zdarzało się jednak, że nie miały wiele wspólnego z koszernością, a niekiedy stały z nią w jawnej sprzeczności.

W poszukiwaniu utraconego świata

Ruth Ellen Gruber, pisarka i dziennikarka, opowiada o modzie na żydowskie jedzenie, która się pojawiła po upadku komunizmu w końcu lat 80.
Fragment wnętrza lokalu. Kilka okrągłych stolików przykrytych ażurowymi białym obrusami. W oknie podwieszona po bokach biała firanka. Na ciemnej ścianie rysunek tańczących postaci.

Restauracja Mandragora

Lublin, 2021.
Mandragora, Lublin
  • Między drzewami długi stół. Wokół niego tłum ludzi.
    XV Festiwal Kultury Żydowskiej Warszawa Singera
    Świąteczny wieczór szabatowy „Szabat Szalom” przy placu Grzybowskim w Warszawie, 2018. Fot. Justyna Rojek.
    East News
  • Z przodu zdjęcia długa rumiana chałka na białym stole. Obok na stole dwa wysokie świeczniki. Za stołem kilak osób wpatrzonych w rzeczy na stole.
    XV Festiwal Kultury Żydowskiej Warszawa Singera
    Świąteczny wieczór szabatowy „Szabat Szalom” przy placu Grzybowskim w Warszawie, 2018. Fot. Justyna Rojek.
    East News
  • W plenerze. Fragment białego stołu zastawionego winem i chałkami. Wśród nich chałka przykryta wzorzystym materiałem. Za stołem stoi kobieta. Na głowę ma narzucony długą białą chustę. Za nią patrzący w kierunku stołu ludzie.
    XV Festiwal Kultury Żydowskiej Warszawa Singera
    Świąteczny wieczór szabatowy „Szabat Szalom” przy placu Grzybowskim w Warszawie, 2018. Fot. Justyna Rojek.
    East News

Współczesność

We współczesnej Polsce obraz żydowskiej kultury kulinarnej jest inny niż zaraz po upadku komunizmu. Obok stylizowanych restauracji jest coraz więcej miejsc serwujących potrawy izraelskie i bliskowschodnie – moda na hummus i falafel już dawno dotarła nad Wisłę. Wraz z rosnącym zainteresowaniem kuchniami świata uwagę przyciąga również autentyczna żydowska kultura kulinarna i jej historia. Oprócz tego w kraju coraz prężniej rozwija się społeczność żydowska. W związku z tym w większych miastach, takich jak Warszawa czy Kraków, przy gminach, synagogach lub hotelach powstały miejsca oferujące jedzenie koszerne.

Restauracja Tel Aviv

Tel Aviv Urban Food by Malka, Warszawa

Festiwal Żydowskiego Jedzenia TISZ, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN

  • Pęk marchewek z nacią. Na tym tle po lewej stronie napis Tisz Festiwal Żydowskiego Jedzenia 22-26 września 2021 Sąsiedzi i piktogram oznaczający tłumaczenie na język migowy. W prawym górnym rogu logo Polin. W lewym dolnym kilka innych logotypów.
    Plakat Fesitwalu Żydowskiego Jedzenia TISZ
    Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Warszawa
  • Na stole stoi czarny prezenter, na którym napisane jest nazwa festiwalu Tisz oraz słowo goldene jojch. W tle seler.
    Stoisko na targu w Forcie Kręglickich w Warszawie
    Foto: Maciek Jaźwiecki
    Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Warszawa
  • Stół z pudrowo-różowym obrusem zastawiony koszykami w których są chałki oraz cebularze. W tle rozmazane postaci jedzącej pieczywo.
    Konferencja prasowa podczas Festiwalu
    Foto: Maciek Jaźwiecki
    Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Warszawa
  • Kino Muranów. Na pierwszym planie dwoje mężczyzn. W tle stół z plakatem Tisz oraz bajglami i słodkimi wypiekami.
    Wydarzenie podczas Festiwalu
    Foto: Maciek Jaźwiecki
    Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Warszawa

Warsztaty kulinarne z kuchni żydowskiej prowadzone przez Muzeum POLIN

Fot. Muzeum POLIN
Zwiedzaj dalej
Nowoczesność
Stół Nowoczesności
PRZEWIJAJ
lub PRZECIĄGAJ
by iść dalej