Nowe sytuacje
Nowe trendy obyczajowe w XIX i XX wieku przeobrażają żydowską kulturę kulinarną. Życie publiczne toczy się w kawiarniach i restauracjach. Rozwijają się świeckie organizacje społeczne, a wraz z nimi masowa gastronomia – kuchnie ludowe czy stołówki dziecięce. Styl jedzenia zmienia się też pod wpływem nowych ideologii politycznych i promowanych przez nie wartości.
Goście restauracji siedzący przy stolikach
Warszawa, okres międzywojenny.
Narodowe Archiwum Cyfrowe, Warszawa
Kawiarnie
Na przełomie XIX i XX wieku rośnie rola sfery publicznej i rozwija się wielkomiejska kultura kawiarniana. Żydzi mają istotny udział w jej tworzeniu. Ci, którzy są otwarci na asymilację i akulturację, przesiadują w popularnych miejscach, gdzie toczą się burzliwe debaty na temat sztuki, polityki, kultury i wyzwań codzienności. Osoby silniej związane z tradycją odwiedzają żydowskie restauracje i jadłodajnie serwujące potrawy koszerne.
Kultura kawiarni
Shachar Pinsker, historyk, opowiada o historii kawiarni i kawy, rozwoju kultury kawiarnianej na przełomie XIX i XX wieku oraz udziale Żydów w jej współtworzeniu.
Nowe ideologie
W końcu XIX wieku narodziły się nowe ideologie polityczne, syjonizm i żydowski socjalizm (bundyzm), które miały wielki wpływ na przemianę żydowskiego życia. Promujący świecką kulturę żydowską bundowscy programowo negowali koszerność. Młodzi syjoniści z kolei przygotowywali się do emigracji do Palestyny, ucząc się pracy na roli, propagując proste jedzenie i wspólnotowy styl życia.
Filiżanka z logiem sportowego klubu Makabi
Porcelana, Zakłady Porcelany Ćmielów, 1930-1939.
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Warszawa
Zobacz powiązane obiekty
Masowa gastronomia
Na początku XX wieku, zwłaszcza po I wojnie światowej, rośnie rola organizacji społecznych. Niosą one pomoc ubogiej ludności żydowskiej dzięki wsparciu zagranicznych ziomkostw lub środkom zbieranym przez partie polityczne. Prowadzone są przedszkola, sierocińce, zakładane są kasy pożyczkowe, dystrybuowana jest żywność. Wymaga to nowego podejścia do gotowania – otwierane są stołówki i rozwija się masowa gastronomia.
Talerz ze szpitala żydowskiego w Sosnowcu
Fajans szkliwiony, Giesche Fabryka Porcelany SA, Katowice, 1925-1929. Na talerzu napis "Jüdisches Krankenhaus" (Szpital żydowski).
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Warszawa
PRZEWIJAJ
lub PRZECIĄGAJ by iść dalej
lub PRZECIĄGAJ by iść dalej